روانشناسی عاشق شدن
شاید برای همه ی ما، به ویژه روانشناسان این سوال پیش بیاید که چگونه عاشق می شویم؟ آیا عشق در یک نگاه اتفاق می افتد؟ آیا عشق هایی که در قصه ها و داستان ها می خوانیم در زندگی واقعی عملی می شود؟ آیا عشق وجود دارد یا فقط یک خیال است؟ آیا عشق تمام می شود؟ یک جواب قطعی در این باره این است که؛ عشق و دوست داشتن زمانی به وجود می آید که برخی ویژگی ها را در فرد محبوبمان مشاهده کنیم. حتما عوامل اجتماعی و موقعیتی در جذب شدن یک فرد به دیگری نقش مهمی ایفا می کند.
چهار ویژگی که موجب می شود جذب فرد دیگری شویم:
- میزان شباهت: هر چه شباهت بین افراد بالاتر باشد و دارای ویژگی های شخصیتی مشابه باشند، بیشتر به سمت یکدیگر جذب می شوند. باورها، تفکرات و دیدگاه های یکسان و مشابه در جذب شدن به فرد دیگر تاثیر گذار است.
- میزان شناخت قبلی: به عنوان مثال فردی که همسایه یا همکار شما است و به نحوی در مجاورت یکدیگر قرار دارید و زمان هایی را با هم می گذرانید موجب فکر کردن به یکدیگر نیز می شود.
- ویژگی‌های ظاهری: یکی دیگر از جذابیت ها برای افراد ظاهر یک فرد است. ویژگی های جسمی، ظاهری و همچنین خصوصیات و شخصیت یک فرد می تواند عامل کشش و جذابیت در دیگری شود.
- احساس دو طرفه: گاهی حس طرف مقابل و ابراز این حس به روش های مختلف موجب جذب شدن و ایجاد علاقه در دیگری می شود.
دو عامل بسیار مهم در انتخاب همسر و شریک زندگی:
- جایگاه اجتماعی: زمانی که مراودات اجتماعی فرد برای دیگری قابل قبول است و دارای وجه اجتماعی مناسب و پذیرفته شده ای است، در انتخاب و احساس فرد مقابل تاثیر می گذارد. برعکس اگر فرد جایگاه مناسبی نداشته باشد و یا از نظر دیگری پذیرفته نباشد نسبت به وی دل سرد می شود.
- رضایت: زمانی که یک فرد نیازهای اساسی در یک رابطه مانند نیاز به عشق و دوست داشته شدن، نیازهای جسمی و جنسی، رضایت از یکدیگر و مصاحبت با هم را برآورده می کند، شانس بیشتری برای عاشق شدن و جذابیت دارد.
پنچ تفاوتی که یک رابطه عاشقانه پر شور و جذاب را از یک رابطه دوستی و احساسات دوستانه جدا می کند:
- کارهای غیر معمول: شاید شما در حالت عادی با دوست خود در برخی موقعیت ها و مکان ها قرار نگیرید اما زمانی که عاشق فردی می شوید به گونه ای جسور می شوید. کارها و چیزهایی را که شاید خطرناک و ترسناک باشد با وی تجربه می کنید که شاید صرفا برای میل، برانگیختگی و بالا رفتن کشش به یکدیگر باشد.
- نشانه های خاص: به برخی ویژگی های بدنی، ظاهری و چهره در فرد محبوبتان کشش خاصی دارید و برایتان بسیار جذاب است.
- میل و کشش: هرچه بیشتر رابطه و طرف مقابل را بخواهید انگار عزت نفس شما پایین تر می آید و این خود عاملی می شود که احساس کنید عاشق و دل باخته وی هستید.
- اوقات تنهایی: حتی زمانی که تنها هستید از این تنهایی لذت می برید و موجب برانگیختی و میل شما به یکدیگر می شود.
- ابهام: هرچه فردی رمزآلود تر رفتار کند برای دیگری جذاب تر می شود. زمانی که نمی تواند حس و رفتار وی را حدس بزند بیشتر دل باخته می شود و فرد مقابل برایش جذاب تر می شود.
در یک تحقیق به بررسی عوامل پنچ گانه و شدت هر یک در جذب و عاشق شدن پرداخته شد. مشخص شد قوی ترین عوامل مربوط به ویژگی های جسمی، شخصیتی و احساس دو طرفه است. عواملی که شدت کم تری داشت مربوط به عوامل کارهای غیرمعمول، میل و کشش است. عواملی که تاثیر ناچیزی داشت مربوط به عامل شباهت بود. در رابطه با شباهت یک نکته جالب وجود دارد و در واقع به صورت یک پارادوکس عمل می کند یعنی در ابتدای آشنایی و عاشقی نقش کمی دارد اما در ادامه رابطه نقش پررنگی پیدا می کند.
یک نظریه در روانشناسی (ارون و همکاران) در مورد روابط عاشقانه و انتخاب فرد محبوب بیان می کند ما جذب افرادی می شویم که به رشد شخصیتی ما کمک می کند. گاهی وارد شدن در یک رابطه موجب محدودیت هایی در آزادی فردی می شود اما باید دید که چه چیزهایی را از دست می دهیم و در عوض چه چیزهایی به دست می آوریم. در یک رابطه دو طرفه هر دو طرف مجبور به فدا کردن برخی موارد شخصی می شوند اما برای آن ها این کار به معنای محدودیت نیست بلکه آن ها در عوض کسی را به دست آورده اند که برایشان جذاب و خواستنی است و از بودن در کنار هم لذت می برند.
اتفاقی که در مغز افراد عاشق می افتد مربوط به مرکز پاداش، لذت و انگیزه در مغز است یعنی افزایش دوپامین. ترشح دوپامین در مغز با لذت، پاداش و انگیزه در افراد در ارتباط است و فرد محبوب در واقع موجب افزایش تولید دوپامین در مغز عاشق می شود. به همین دلیل زمانی که از معشوق دور است مانند یک معتادی است که می خواهد زودتر به وی برسد تا دوباره مغز دوپامین تولید کند. در یک آزمایش مشخص شد زمانی که عکس فرد محبوب را به فرد نشان دادند دوپامین در مغز وی ترشح شد. پس حضور معشوق چه خیالی و چه واقعی برای فرد عاشق یک تقویت کننده و پاداش محسوب می شود.
بدون دیدگاه