فردیکودک و نوجوانمطالب
زمان مطالعه تقریبی: 4 دقیقه
Mentalization_Based Therapy (MBT)
درمان مبتنی بر ذهنی سازی در سال 1989 توسط دکتر پیترفوناگی (Peter Fonagy) طراحی شد. ذهنی سازی یعنی ظرفیت درک کردن دیگری. یعنی اینکه در ذهنمان چه می گذرد که باعث می شود کاری را انجام بدهیم؛ همچنین اینکه چه چیزی در ذهن دیگران می گذرد که به یک رفتار یا یک احساس تبدیل می شود.
ذهنی سازی یا همان تئوری ذهن ( Theory of mind)، یک مفهوم روان شناختی است که به ظرفیتی اشاره دارد که با آن می توانیم از احساسات، افکار، باورها و انگیزه های خودمان و دیگران درک و تفسیر داشته باشیم. ظرفیت ذهنی سازی به ما این امکان را می دهد که رفتار دیگران را پیش بینی کنیم و به این رفتارها معنی ببخشیم.
ذهنی سازی به قدری مهم است که گاهی در چارچوب سلامت روان، مهم ترین مولفه محسوب می شود. در اختلالات شخصیت که یکی از نشانه های آن ناتوانی در درک و تفسیر ذهن دیگران است، می توانیم این تاثیر را بهتر ببینیم. به همین دلیل است که در مواجهه با اختلال های وخیم شخصیت، صاحب نظر های حوزه سلامت روان، تاکید دو چندانی برای به کارگیری ذهنی سازی در فرآیند درمان شان دارند.
بگذارید با یک مثال ذهنی سازی را به نحو بهتری شرح دهیم. تصور کنید قرار ملاقاتی با دوست قدیمیتان دارید. هنگام رسیدن به قرار و به محض دیدن دوستتان اولین چیزی که نظرتان را جلب می کند لباس های اوست. به نظر شما این مدل لباس اصلا به او نمی آید و زیبا نیست. بعد از سلام و احوال پرسی بدون تامل افکارتان را برایش بازگو می کنید دوستتان در پاسخ به شما لبخندی می زند و سری تکان می دهد بعد از چند دقیقه متوجه می شوید که رفتارش تغییر کرده و بعد از گذشت زمان کوتاهی از شما عذر خواهی می کند و می گوید که کاری پیش آمده و شما را ترک می کند. این ذهنی سازی است که به شما کمک می کند تا درباره‌ی حالت درونی دوست خود فکر کنید و ارتباط آن را با رفتارش جویا شوید در حالی که او هیچ حرفی به شما نزده است شما می توانید با ذهنی سازی احساسات و حال دوستتان را درک کنید و متوجه شوید که او را ناراحت کرده‌اید.
ذهنی سازی در واقع درک سوء تفاهم ها و اهمیت دادن به تفکرات دیگران است. این مفهوم کاربرد خاصی در درک و درمان اختلال شخصیت مرزی دارد. درمان مبتنی بر ذهنی سازی نحوه درک احساسات را تشریح می کند و به ما کمک می کند که توانایی خود را در درک احساسات دیگران افزایش دهیم. توانایی درک احساسات یکی از مهم‌ترین مهارت هایی است که در روابط بین فردی به کار می اید اما بیماران مبتلا به اختلال شخصیت مرزی در این زمینه مشکلات زیادی دارند. ان ها نمی توانند احساسات دیگران را به خوبی درک کنند و نمی توانند بفهمند که دیگران چرا این احساسات را تجربه می کنند. بنابراین درمان مبتنی بر ذهنی سازی برای ان ها درمان مناسبی است.
نقش ذهنی سازی در درمان اختلال شخصیت مرزی Borderline Personality Disorder (BPD)
ویژگی اصلی این اختلال، رفتار و عملکرد این افراد است که باعث می شود زندگی و روابط ناپایداری داشته باشند، رفتارهای تکانشی نشان دهند و خشم، اضطراب و افسردگی زیادی را تجربه کنند. یک فرد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی ممکن است پس از چند دقیقه یا حتی چند ساعت خوشحالی خیلی زیاد، غم فلج کننده ای را تجربه کند یا اصطلاحاً از عرش به فرش برسد. بیماران دچار اختلال شخصیت مرزی چون احساس وابستگی و خصومت را همزمان تجربه می کنند، روابط بین فردیشان آشفته و به هم ریخته است. ممکن است به کسی که با او احساس نزدیکی می کند وابسته شوند و از طرف دیگر نسبت به ان ها خشمی بسیار زیاد ابزار کنند.
به نظر می آید علت اصلی این اختلال تجربه‌ی ترومای عاطفی در دوران کودکی باشد.
این نظریه مطرح شده است که ذهنی سازی جزئی از رشد شخصیت است و از طریق دلبستگی ایمن کودک به والدین در اوایل زندگی به دست می اید. اگر چه ممکن است یک مبنای ژنتیکی نیز وجود داشته باشد. در اختلال شخصیت مرزی یک ظرفیت ذهنی شکننده و آسیب پذیر در برابر تعامل اجتماعی و بین فردی شکل می گیرد. در این اختلال اکثر روان شناسان علت را شکستِ پردازش ذهنی می دانستند؛ اما هیچ یک مشکل اولیه را از دست دادن توانایی ذهنی سازی شناسایی نکردند.
درمان مبتنی بر ذهنی سازی می تواند یک درمان موثر برای افزایش ظرفیت ذهنی در افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی، شخصیت ضد اجتماعی، اعتیاد، اختلالات خوردن و افسردگی باشد بازیابی ذهنیت به بیماران کمک می کند تا افکار و احساسات خود را تنظیم کنند.
در این مقاله برای شما درباره‌ی مفهوم ذهنی سازی صحبت کردیم. در نتیجه اگر قرار است یک درمان موفقیت امیز باشد، باید ذهنی سازی را در کانون توجه خود قرار دهد. در این درمان سعی می شود تعادلی بین فهم جهان خود و دیگری، هیجانات و شناخت و نشانه های بیرونی و درونی برقرار شود. برای اشنایی بیشتر با ذهنی سازی و تاثیر آن در روابط بین فردی، فارگو یک وبینار انلاین برگزار کرده است اگر مایلید که درباره ی ذهنی سازی بیشتر بدانید این وبینار را از دست ندهید.
درباره ما
مرکز مشاوره روانشناسی سروهانا در حیطه های ارزیابی و درمان اختلالات روانشناسی کودک، مشاوره روانشناسی نوجوان و بزرگسال و همچنین مشاوره خانواده، ازدواج، تحصیلی، شغلی و فردی با بالاترین کیفیت و زیر نظر روانشناسان و مشاوران مجرب و با تجربه آمادگی لازم جهت همراهی و ارائه خدمات به شما عزیزان را دارد. منتظر حضور گرم شما به صورت حضوری در کلینیک سروهانا و یا به صورت غیر حضوری در اپلیکیشن فارگو هستیم.
دیدگاه شما :
بسیار عالی و مفید بود؛ خصوصا وبینار که از نظر من یکی از بهترین وبینار های اپلیکیشن فارگو بود… ممنون بابت این مقاله آموزندتون