ویژگی های یک مشاوره اثربخش

ویژگی های مشاوره اثربخش چیست ؟

اگر به دنبال روان درمانی هستید یا فردی که روان درمانگر است را می‌شناسید، دانستن آنچه که در مشاوره اثربخش است و آنچه که اثربخش نیست به شما در جستجو کمک می‌کند. هنگامی که به دنبال متخصص سلامت روان هستید- به ویژه برای اولین بار- جای تعجبی ندارد که از خود بپرسید: «من باید به دنبال چه چیزی باشم؟» با وجود انواع بی شماری از خدمات و مشاوران، دانستن این موضوع که از کجا باید آغاز کرد، دقیقاً مشخص نیست. همچنین، اگر در میان یک تجربه دشوار هستید یا علائمی از آسیب‌های روانی دارید و از پیداکردن یک مشاوره اثربخش احساس خستگی می‌کنید. اگر به دنبال یک مشاوره اثربخش هستید، دانستن این موضوع به شما کمک می‌کند که چه چیزی باعث می‌شود که یک روان درمانگر خوب باشد و چگونه از جلسات خود نهایت استفاده را ببرید.

چه چیزی مشاوره را اثربخش می کند ؟

در خصوص بسیاری از آسیب‌های روانی و مشکلات باید از روان درمانگرهای مشخص استفاده کرد. به عنوان نمونه، درمان رفتار شناختی، یک روان درمانی گفتاری بسیار اثربخش برای افسردگی و اختلالات اضطرابی است؛ اما تخصص روان درمانگر در درمان­‌های مختلف تنها چیزی نیست که باعث اثربخش بودن مشاوره می‌شود. در نهایت، هر فردی می‌تواند از مشاوره استفاده ‌کند. عامل کلیدی دیگر در اثربخشی مشاوره-شاید از همه مهم‌تر- ارتباط بین مراجع و روانشناس بالینی است. اگر روان درمانگرتان در درمان رفتار شناختی مهارت داشته باشد، دقیقاً به شما کمک می‌کند که چگونه الگوهای ذهنی بیهوده خود را اصلاح کنید و رفتارها را تغییر دهید. اما اگر نداند که چگونه اعتماد‌تان را جلب کنند و ارتباط خالصانه با شما داشته باشند، جلساتتان کمتر اثربخش خواهد بود.

در حقیقت، مقاله سال 2018 از ژورنال انجمن روانشناسان آمریکا، روان درمانی، مطرح می‌کند که چگونه ارتباط روان درمانی برای بهبود درمان نقش حیاتی دارد. ارتباط مراجع- روان درمانگر بر اساس روحیه همکاری اهمیت دارد. در جایی که هم روان درمانگر و هم مراجع نقش برابری در فرآیند درمان دارند. بدین معناست که شما و روان درمانگرتان به اهداف و انتظارات شما برای درمان نزدیک شده‌اید، پس اتفاق نظر دارید.

هدف اصلی از درمان شامل هر چیزی از تعیین حد و مرز جهت پیداکردن شغل جدید تا کاهش مصرف الکل تا مدیریت نشانه‌های افسردگی است. ارتباط درمانی موثر همچنین رفع و رجوع کردن مشکلاتی که پیش می‌آیند را در بر می‌گیرد. مانند هر ارتباط دیگری، شما با ناسازگاری‌هایی در درمان مواجه می‌شوید (گسست درمانی هم نام دیگر آن است). پژ‌وهش‌ سال ۲۰۱۸ نشان داد که رفع‌ و رجوع کردن این تعارضات با درمانگر و بررسی دلایل گسست در ارتباط درمانی، تاثیر چشمگیری در تغییر دیدگاه و نزدیک شدن به اهداف درمانی دارد.

مشاوره خوب کیست ؟

یک مشاور خوب، متخصص سلامت روان است و از شما پشتیبانی می‌کند تا در زندگی و اهداف خود پیشرفت کنید، چه این کمک کردن در عوض غلبه بر ترس‌ها باشد یا تقویت عزت نفس. بر اساس مقاله‌ (APA)، ویژگی‌های مختلفی وجود دارد که یک مشاور را از دیگران متمایز می‌کند تا نتایج بهتری در درمان ایجاد نماید.

ویژگی‌ها عبارتند از:

۱. انعطاف پذیر بودن و طرح‌ریزی درمان برای هر فرد براساس پیش زمینه‌های فرهنگی، ترجیحات، جنسیت و هویت جنسی و باورهای مذهبی خودش؛

۲. همدلی با مراجع یا حساس بودن نسبت به هیجانات و تجربیات، گردآوری بازخورد از مراجع و استفاده از آن بازخوردها به‌منظور تغییر و بهبود درمان اثربخش؛

۳.  ثبات در رفتار، کلمات و احساسات؛

۴. بروز اصیل احساسات در موقعیت‌های لازم؛

۵. مدیریت هیجانات و احساسات خودش در طول درمان به اثربخش بودنش کمک می کند.

متخصص سلامت روان می‌تواند مشاور مناسب یک فرد باشد؛ اما لزوما در خصوص دیگران این‌طور نیست. روان درمانی در معنای محوری‌اش، در ارتباط اصیل بین شما و روان درمانگرتان خلاصه می‌شود.

هنگامی که بررسی می‌کنید که آیا یک مشاور برای‌تان خوب است، این سؤالات را بپرسید:

۱. آیا من با این فرد احساس راحتی می‌کنم؟

۲. آیا من احساس می‌کنم که مرا می‌شنود و درک می‌کند؟

۳. آیا روان درمانگر هنگامی که صحبت می‌کنم، صحبت مرا قطع می‌کند؟

۴. آیا انتقاد یا نظرات پیش داورانه دارد؟

۵. آیا نظر مرا هم لحاظ می‌کند یا به نگرانی‌ها و دیدگاه من بی احترامی می‌کند؟

۶. آیا می‌توانم تغییراتی که می‌خواهم را با کمک و پشتیبانی این مشاور انجام دهم؟

مراجع خوب کیست ؟

اگر شما در فرآیند درمان‌تان حضور فعال داشته باشید، بیشترین فایده را از آن خواهید برد. درنتیجه، بیشترین تاثیرگذاری درمان زمانی خواهد بود که:

۱. در تمامی جلسات خود و به موقع حاضر باشید. با روان درمانگر خود صادق باشید حتی اگر از صحبت کردن هراس دارید؛

۲. درباره فرآیند درمان به روان درمانگر خود بازخورد دهید، مثلا بگویید که چه ‌کاری مفید و کدام بی فایده است؛

۳. با روان درمانگر خود کار کنید تا اهدافی را جهت تغییر تعیین نمایید؛

۴. مهارت‌هایی را که در روان درمانی آموخته‌اید را بیرون از جلسه هم تمرین کنید؛

۵. جلسات خود را ادامه دهید، حتی اگر برای‌تان سخت یا ناخوشایند باشد.

برخی از این موارد هر از گاهی سخت می‌شوند، این بدان معنا نیست که شما مراجع بد، بی انگیزه یا مشکل‌داری هستید.

شاید شما دلیل خوبی دارید که چرا آنچنان که می‌خواهید پیشرفت نمی‌کنید. مثل:

۱. تجربه بد قبلی از درمان دارید؛

۲. خاطره‌ای از آسیب روانی دارید که بازگو کردن آن برای هر کسی سخت است؛

۳. یک بیماری روانی تشخیص داده نشده دارید؛ مثل افسردگی، اختلالات اضطرابی یا اختلال سوء مصرف مواد؛

۴. از تغییر کردن احساس ناتوانی می‌کنید.

اگر شما احساس می‌کنید که در درمان گیر افتاده‌اید، چرایی آن را بررسی کنید. هروقت توانستید تعریفی از چیزی که سر راه‌تان قرار گرفته داشته باشید، می‌توانید آن را شناسایی کنید و پیش بروید. این بدان معناست که باید با روان درمانگر خود در مورد تغییرات اهداف خود صحبت کنید یا روان درمانگر دیگری پیدا کنید که برای‌تان مناسب‌تر است. فقط به این دلیل که یک روان درمانگر مناسب‌تان نیست، به معنی مناسب نبودن روان‌درمانگرهای دیگر نیست. به هرحال، تلاش کنید تا با خودتان و روان درمانگر خود روراست باشید. آسان نیست، اما حتی برداشتن کوچک‌ترین قدم‌ها به‌قصد بروز آنچه که اتفاق می افتد، موجب پیشرفت به‌سزایی در اثربخش بودن درمان‌تان می‌شود.

انواع رویکردهای درمانی

روان‌شناسی رویکردهای متفاوتی دارد. هر رویکرد طوری طراحی و ابداع شده است که طیف گسترده‌ای از نیازهای درمانجو را پوشش دهد با اثربخشی‌های متفاوت. با استناد به انجمن روان‌شناسی آمریکا، ۵ دسته اصلی برای انواع روان درمانی‌ها وجود دارد:

1.درمان های روانکاوانه و روان پویشی

بر اساس آموزه‌ّای زیگموند فروید، پدر علم روانکاوی، چنین درمان‌هایی به‌دنبال تفسیر معانی و انگیزه‌های ناخودآگاه است تا بتواند الگوی رفتار، احساس و افکار مخرب را تغییر دهد؛

2.درمان رفتاری

رویکرد درمان رفتاری هم قصد دارد با استفاده از مفاهیمی مثل حساسیت‌زدایی، تقویت، تنبیه و پاداش رفتارهای ناسالم را تغییر دهد؛

3.درمان شناختی

رویکرد درمان شناختی کمک می‌کند تا اول، الگوهای ناکارآمد ذهنی شناسایی شود، بعد به دنبال کشف این الگوها، رفتار ناسالم را اصلاح کند؛

4.درمان انسان محور 

در درمان‌ انسان‌محور بر ارتباط بین درمانگر و مراجع تاکید دارند. روان‌شناس مرجعیت ندارد و فقط از طریق هم‌دلی و گوش دادن موثر سعی می‌کند فضایی امن را به‌خاطر مراجع فراهم کند؛

5.درمان یکپارچه یا کل نگر 

در رویکرد درمان یکپارچه یا کل‌نگر، روان‌شناس به روش خاصی پایبند نیست؛ در عوض از تمام رویکردها با توجه به موقعیت پیش‌آمده استفاده می‌کند. اصل «پذیرش» از مفاهیم مهم این رویکردهاست.

ویژگی های یک مشاوره  گروهی خوب

آسیب پذیر بودن نسبت به افرادی که نمی‌شناسید، حداقل در آغاز، ناراحت کننده حتی خسته کننده به نظر می آید. اما روان درمانی گروهی می‌تواند تجربه مثبت و تحول آفرینی باشد.

در گروه‌درمانی به این بینش‌ها و تجارب می‌رسید:

۱. درمی‌یابید که در تجربیات و کشمکش‌های خود تنها نیستید؛

۲. تاییدی دربرابر احساسات و نشانه‌های خود به دست می‌آورید؛

۳. مهارت‌های ارزشمندی را کسب می‌کنید تا علائم خود را کاهش دهید و آن‌ها را مدیریت کنید؛

۴. از افرادی یاد می‌گیرید که دیدگاه‌های مختلفی دارند؛

۵. به صورت سازنده به دیگران بازخورد می‌دهید و بازخورد دریافت می‌کنید؛

۶. شنونده بهتری می‌شوید.

اما همانند روان درمانی فردی، همه به یک اندازه از گروه‌درمانی بهره‌مند نمی‌شوند.

همانند هر رابطه معنادار و رضایت‌بخشی، صداقت و اتحاد، عناصر حیاتیِ گروه‌درمانی اثربخش هستند. در روانشناسی به «انسجام گروهی» معروف است.

انسجام گروهی زمانی اتفاق می افتد که:

۱. اعضای گروه چالش‌ها و کشمکش‌های مشابهی دارند؛

۲. اعضای گروه آزادانه و صادقانه با یک دیگر ارتباط دارند؛

۳. شما حس تعلق خاطر به گروه دارید؛

۴.اختلاف نظرها به‌طور سریع و موثری رفع می‌شوند.

گام های بعدی

مشاوره اثربخش یعنی ایجاد ارتباط قوی با روان درمانگر خود، که مسئله‌ای زمان‌بر است.

مشاور خوب دلسوز است، درمان را با توجه به نیازهای‌تان طرح‌ریزی می‌کند و احساس همکاری را می‌پروراند.

روان درمانگر خوب نه حد و مرزهای‌تان را قضاوت می‌کند و نه از آن‌ها عبور می‌کند.

با این وجود، برخی اوقات یک مشاوره خوب برای‌تان یک مشاوره اثربخش به نظر نمی­ آید. اگر احساس می‌کنید که روان درمانگر مناسبی را انتخاب نکرده‌اید، سعی کنید که دلیل آن را برای خودتان مشخص کنید.

در برخی موارد، صحبت کردن با آن‌ها کمک می­‌کند تا هر سوءتفاهم یا چالشی را رفع کنید. البته این امکان هم وجود دارد که فقط می‌خواهید روان‌درمانگر دیگر را به‌علت ادامه جلساتتان انتخاب کنید.

درباره ما

مرکز مشاوره روانشناسی سروهانا در حیطه های ارزیابی و درمان اختلالات روانشناسی کودک، مشاوره روانشناسی نوجوان و بزرگسال و همچنین مشاوره خانواده، ازدواج، تحصیلی، شغلی و فردی با بالاترین کیفیت و زیر نظر روانشناسان و مشاوران مجرب و با تجربه آماده همراهی و ارائه خدمات به شما همراهان می‌باشد. منتظر حضور گرم‌تان به صورت حضوری در کلینیک سروهانا و یا به صورت غیرحضوری در اپلیکیشن فارگو هستیم.