در این مقاله به بررسی راهکارهایی اثباتشده برای تقویت اعتماد به نفس در کودکان میپردازیم و آنها را در جهت احساس تایید و قدرت همچنین باور به خود هدایت میکنیم.
در این مقاله با سه نکته کلیدی همراه هستیم که به شرح زیر است:
- کودکان اغلب پیامهای خشن و منفیای که از محیط بیرون دریافت میکنند را در ذهن خود پر و بال میدهند و آن را درونی میکنند.
- کودکانی که به خود ایمان دارند، با انعطافپذیری با چالشها روبرو میشوند.
- کودکانی که احساس میکنند شنیده میشوند، یاد میگیرند که احساساتشان را ارزیابی کنند نه اینکه آنها را سرکوب کنند یا نادیده بگیرند.
تقویت اعتماد به نفس در کودکان
در این مقاله نویسنده به عنوان یک روانشناس کودک به تاثیر تحولآفرین اعتماد به نفس در زندگی کودکان اشاره میکند. کودکانی که به خود ایمان دارند، در زمان مواجهه با چالشها و اتفاقات ناگوار زندگی انعطاف به خرج داده و تلاش میکنند تا با ارائه راهحلهای گوناگون با چالشها روبهرو شوند. در مقابل کودکانی که به خود باور نداشته اغلب در رویارویی با مسائل ناتوان هستند و نیاز به کمک دارند. اما نکته قابل توجه در اینجا این است که ساخت اعتماد به نفس به معنای تحسین بیش از اندازه یا نامناسب و غیرواقعی نیست؛ بلکه به درک عمیق و ارزیابی شخصیت کودک شما و نحوه ارتباط مراقبین اولیه با او مربوط میشود.
نکته بسیار مهم دیگری که مربوط به اعتماد به نفس در کودکان است به این موضوع اشاره میکند. درک کردن کودکان به میزان دوست داشته شدنشان اهمیت دارد.کودکانی که احساس تایید، حمایت و درک شدن میکنند، به درستی رشد میکنند. همدلی، نیاز هر بزرگسال و مخصوصا کودکی است. چراکه همدلی، شکلدهنده دید کودک نسبت به خود و توانیهایش است.
تا اینجای مقاله با اهمیت اعتماد به نفس کودکان کمی آشنا شدیم. در ادامه قصد داریم به چهار راهکار جهت تقویت اعتماد به نفس در کودکان بپردازیم.
1. احساساتشان را تایید کنید
کودکان وقتی احساس میکنند که شنیده میشوند، یاد میگیرند که احساسات خود را ارزشمند بدانند و آنها را سرکوب نمیکنند و نادیده نمیگیرند. تایید احساسات به معنای موافقت با تمام گفتههای آنها نیست؛ بلکه به معنای شناسایی تجربیاتشان به عنوان واقعیت و معنادار بودن احساس آنهاست. برای ملموستر بودن این راهکار به یک مثال میپردازیم:
زهرا یک دختربچه هفت ساله است که بعد از کلاس سخت ریاضی به مادرش گفت: من خیلی خنگم مامان. مادرش که سعی داشت مشکل را حل کند به او گفت: نه عزیزم اینو نگو تو خیلی باهوشی. اما زهرا بیشتر احساس کرد که کسی متوجه احوال او نمیشود. پس مادرش در ادامه بهش گفت: میفهمم که چرا اینطور احساس میکنی. امروز واقعا درس ریاضی سخت بود. اشکالی نداره اگر ناامید شدی باهم براش راهحل پیدا میکنیم.
از این مثال میتوانیم نتیجه بگیریم که زهرا احساس درک شدن کرد و مادرش به آرامی به او اعتماد به نفس داد تا مشکلش را حل کند. تایید احساسات به کودکان میآموزد که احساساتشان ترسناک یا شرمآور نیستند و میتوان با آنها کنار آمد.
2. به آنها در مواجهه با چالشهای اجتماعی کمک کنید
دوستان و همسالان نقش بزرگی در شکلگیری اعتماد به نفس دارند، به ویژه در دوران نوجوانی. تجربیات منفی مانند قلدری یا طرد شدن از گروه، میتوانند اعتماد به نفس کودکان را تضعیف کنند. در اینجا باید به این نکته اشاره کنم که نقش والدین در مشکلات اینچنینی راهنمایی است نه کنترل. شما باید به کودکتان کمک کنید تا این بحرانها را مدیریت کنند.دوباره برای بیشتر درک کردن این راهکار مثالی را بررسی میکنیم:
محمد چهاردهساله است و بعد از برگشت از مدرسه از این موضوع شکایت میکند که دوستانش او را از جمع کنار گذاشتند. این موضوع را برای پدرش تعریف کرد.پدرش به جای عصبانی شدن و حل مشکل به صورت فوری یا نادیده گرفتن نگرانی و ناراحتی محمد به او گفت: این احساسات واقعا دردناک هستن، بیا باهم درباره اتفاقی که افتاده بیشتر صحبت کنیم. در ادامه ماجرا آنها باهم نقشهای مختلفی را تمرین کردند و راههایی برای تقویت دوستی پیدا کردند. مقاله «چگونه به فرزندان کمک کنیم تا دعوا با دوستانشان را مدیریت کنند؟» در سایت فارگو راهنماییهای ویژهای در این خصوص به شما میدهد. پیشنهاد میکنم حتما آن را مطالعه کنید.
3. با ذهنیت منفی کودکانتان مقابله کنید
کودکان اغلب پیامهای منفی از دنیای بیرون را در ذهن خود شاخه و برگ میدهند. تفاوتی ندارد که در رابطه با هوش، ظاهر یا ارزششان باشد. وظیفه شما به عنوان پدرومادر این است که این پیامهای آسیبزننده را با همدلی و جرأتورزی به چالش بکشید.
برای مثال این راهکار میتوانم به ژاله 17 ساله اشاره کنم که به مادرش میگفت: هیچ وقت به اندازه کافی در هیچ زمینهای خوب نخواهم بود. مهم نیست که چقدر تلاش میکنم، من نمیتوانم. مادرش به جای نادیده گرفتن به او گفت: متوجهام که چه احساسی داری. اما من کسی رو میبینم که که خیلی سخت درحال تلاش است و بهترین نسخه از خودش است. دلت میخواد که درباره این احساس صحبت کنیم؟
این روش به ژاله کمک کرد تا سختگیری نسبت به خود را کنار بگذارد و با دید مهربانتری با خود رفتار کند تا اعتماد به نفسش تقویت شود.
4. به کودکانتان کمک کنید تا نقاط قوتشان را کشف کرده و قدردان تکتک آنها باشند
اعتماد به نفس زمانی شکوفا میشود که کودکان احساس توانا بودن، کنند و بدانند به خاطر آنچه که هستند ارزیابی میشوند، نه فقط به خاطر دستاوردهایشان. این یعنی تقویت نقاط قوت منحصر به فرد آنها و فراهم کردن فرصتهایی برای توسعه مهارتهای جدید. به عنوان مثال میتونیم به حدیثه 19 ساله اشاره کنیم که در تحصیلاتش با مشکلاتی مواجه بود و در اکثر اوقات خودش را با خواهر کوچکترش که نمرات عالی میگرفت، مقاسیه میکرد. واکنش والدینش در مشکل او این بود که او را تشویق به تقویت مهارت دیگری که آشپزی بود کردند. چرا که حدیث به شدت به آشپزی علاقهمند بود. دیده شدن استعداد حدیث توسط دیگران مخصوصا پدرومادرش به او احساس قدرت و غرور داد. در این مثال باتوجه به نقاط قوت حدیث، مادر و پدرش به او کمک کردند تا متوجه شود نیازی به برتری در همه زمینهها برای داشتن احترام و اعتماد به نفس ندارد.
سخن آخر
ساخت عزت نفس یک فرایند مادامالعمر است. ما باید با کودکان نوعی رفتار کنیم تا آنها بدانند که بهخاطر خودشان ارزشمند هستند نه به دلیل دستاوردهایشان یا هر دلیل دیگری. این موضوع برای گذر از فراز و نشیبهای زندگی به کمک آنها میپردازد. استرس مدرسه، مشکلات همسالان و خودانتقادی شاید کوچک اما تأثیرگذار هستند. اما والدینی که کودکانشان را تأیید میکنند، راهنمایی میکنند و استعدادهایشان را تقویت میکنند، پایهای از اعتماد به نفس ایجاد میکنند که تا بزرگسالی ادامه پیدا میکند.
اگر به دنبال راهکارهای بیشتری برای تربیت کودکان با اعتماد به نفس هستید، مقالات دیگر ما را مطالعه کنید.
درباره ما
مرکز مشاوره روانشناسی سروهانا در حیطه های ارزیابی و درمان اختلالات روانشناسی کودک، مشاوره روانشناسی نوجوان و بزرگسال و همچنین مشاوره خانواده، ازدواج، تحصیلی، شغلی و فردی با بالاترین کیفیت و زیر نظر روانشناسان و مشاوران مجرب و با تجربه آماده همراهی و ارائه خدمات به شما همراهان میباشد. منتظر حضور گرم شما به صورت حضوری در کلینیک سروهانا و یا به صورت غیرحضوری در اپلیکیشن فارگو هستیم.