یک واقعیت تلخ در مورد ترک مصرف الکل و مواد مخدر این است که تقریباً همه افراد در آغاز در این کار شکست می خورند. حتی زمانی که از حمایت عزیزان، دوستان و گروه های حمایت کننده نیز برخور دارند، آنها نمی توانند برای همیشه دست از اعتیاد بکشند. از جمله دلایل شکست می توان به این نکته اشاره کرد که احساسات ناخود آگاه موجب افزایش تمایل به مصرف مواد و فعال شدن مجموعه ای از عادات ریشه دار در فرد می شود که این عوامل در کنار هم، تقریباً به طور اجتناب ناپذیری منجر به بازگشت اعتیاد می شوند.
برای ایجاد و حفظ یک زندگی سالم و عاری از اعتیاد به الکل و مواد مخدر، تغییر عادات و تعدیل تکانه های ناخود آگاه ضروری است. برای حذف اثرات مخرب اعتیاد به الکل و مواد مخدر از زندگی فرد معتاد، باید ظرفیت ذاتی فرد برای ایجاد ارزش، معنا و هدف توسعه داده شود.
الزامات حفظ هوشیاری
یک برنامه مناسب برای حفظ هوشیاری در برابر سوء مصرف مواد شامل موارد زیر است:
الف) یک روال مناسب برای تغییر عادات حمایت کننده از سوء مصرف مواد
می توان عادات هر فرد را به عنوان دنباله ای از پاسخ های شرطی در نظر گرفت. هنگامی که وضعیت «الف» رخ می‌دهد، فرد به گونه ای خاص فکر و اندیشه می‌کند، احساسات خاصی را تجربه می‌کند و برای رفتار به شیوه خاص انگیزه پیدا می‌کند. وضعیت «الف» می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
آشکار (مثل مشاهده نشانه های محیطی از قبیل بوی مشروبات الکلی، صدای افراد مست یا دیدار با دوستانی که از مواد مخدر یا الکل استفاده می‌کنند، مشاهده تبلیغات تلویزیونی و غیره)
نامحسوس (مثل حالات فیزیولوژیکی از قبیل خستگی، گرسنگی، تشنگی، بالا یا پایین بودن قند خون، افزایش یا کاهش تعداد تنفس و غیره)
غیر قابل تشخیص (مثلاً اجتناب واکنشی از یک وضعیت احساسی خاص که به صورت احساس گناه، شرم، اضطراب، ترس و اندوه بروز می‌کند)
هر یک از حالت درونی یا نشانه های محیطی فوق به فعال شدن مجموعه ای از عادات خودکار سوق دهنده فرد به سمت مصرف مواد کمک می‌کنند.
ب) رژیمی که موجب تغییر سیستم عاطفی و قوی تر و انعطاف پذیر تر شدن آن شود
سوء مصرف مواد، موجب اختلال در قابلیت تنظیم عواطف می شود. مواد مخدر و الکل، عملکرد محافظتی، تسکین دهندگی یا نشاط آوری سیستم عاطفی را تحت کنترل در می آورند. در عین حال، الگو های واکنش عاطفی نیز به دلیل تمایل شدید به مصرف مواد و توجیه این کار، سفت و سخت و غیر قابل تغییر می‌شوند.
ج) مهارت هایی برای تعدیل خودکار تکانه ها
به دلیل وجود شبکه ای از پاسخ های شرطی که هزاران بار سریع تر از اراده خود آگاه پردازش می شوند، هوشیاری و دوری از مواد به مهارت هایی برای تنظیم عواطف که به صورت خودکار و ناخود آگاه عمل می‌کنند، نیاز دارد.
د) مهارت هایی برای افزایش خود ارزش گذاری در شرایط استرس زا
کسب چنین مهارتی، به کاهش حساسیت به محرک هایی مانند احساس گناه، شرم، اضطراب، خشم و رنجش کمک می‌کند. حساسیت به این محرک ها ممکن است منجر به سوء مصرف شود و کاهش آن نیاز به مهارت های ویژه ای دارد.
استفاده از مواد مخدر و الکل خود تقویت گر است. زیرا موجب کاهش خود ارزشی و توانایی خلق ارزش و معنا می‌شود. کاهش خود ارزشی موجب می‌شود که فرد احساس کند بیش از گذشته به مصرف مواد مخدر یا الکل نیاز دارد. گروه‌های حمایت‌گری که مهارت های خود تنظیمی فوق را آموزش دیده‌اند، شانس موفقیت بیشتری برای کمک به فرد معتاد دارند.
اگر می خواهید بدانید اعتیاد چیست و راه های درمان آن چگونه می باشد ویدئو این مطلب را در اپلیکیشن فارگو مشاهده نمایید.
درباره ما
مرکز مشاوره روانشناسی سروهانا در حیطه های ارزیابی و درمان اختلالات روانشناسی کودک، مشاوره روانشناسی نوجوان و بزرگسال و همچنین مشاوره خانواده، ازدواج، تحصیلی، شغلی و فردی با بالاترین کیفیت و زیر نظر روانشناسان و مشاوران مجرب و با تجربه آماده همراهی و ارائه خدمات به شما همراهان می‌باشد. منتظر حضور گرم شما به صورت حضوری در کلینیک سروهانا و یا به صورت غیرحضوری در اپلیکیشن فارگو هستیم.